نام درس: علوم                 پايه: پنجم            تعداد دانش اموزان: 21         

موضوع: جنبش مولكولي                             معلم: مريم طبايي 

روش تدريس: كاوشگري

 هدف كلي:  آشنايي دانش آموزان با جنبش مولكولي و اثر گرما بر آن

وسايل :‌ يك بطري نوشابه  - بادكنك متوسط-  بخاري كلاس

ارائه درس:‌  با توجه به تعداد فراگيران كه 21نفر هستند آنها را به گروه هاي 3نفري تقسيم كرده سپس تدريس را شروع مي كنيم

1.       مسئله مدار:  بادكنكي را روي سر يك بطري نوشابه مي كشيم و انرا روي بخاري كلاس قرار مي دهيم پس از چند دقيقه بادكنك شروع به بزرگ شدن مي كند. از دانش آموزان مي پرسيم بچه ها چه اتفاقي افتاد؟ چند لحظه فكر كنيد. سپس سوالاتي كه در اين رابطه به ذهن شما  مي رسد را در گروه مطرح كنيد. سوالات بايد با آيا شروع شوند و جواب آن بله يا خير باشد.

2.      جمع آوري اطلاعات:  دانش آموران بعد از ديدن بادكنك و طريقه باد شدن آن 

دانلود طرح درس هدیه های آسمان پایه پنجم(راهنمایان زندگی)

روش تدریس  مشارکتی و فعال علوم تجربی

پایه  پنجم ابتدایی

 فهرست مطالب

فصل اول                                                                                                                     صفحه

طرح درس شماره 1 : ساختمان مواد ( روش مکاشفه ای )                                                                     7-4

طرح درس شماره 2 : آیا مولکولها حرکت می کنند ؟ ( بدیعه پردازی )                                                       12-8

طرح درس شماره 3 چرا مواد خاصیتهای متفاوتی دارند ؟(روش  پرس و جو)                                              16-13

فصل دوم:تغییرات مواد

طرح درس شماره 4  مواد تغییر می کنند( روش گردش علمی )                                                         20-17

فصل سوم: ماشین ها :

طرح درس شماره 5 : حرکت و نیرو  ( روش نمایشی  )                                                                  24-21

طرح درس شماره 6 : اهرم چیست؟(روش  ساخت گرایی )                                                               28-25

طرح درس شماره 7 : ماشین چیست ؟ (روش بحث گروهی )                                                            32-29

فصل چهارم: نور و رنگ:

طرح درس شماره 8 : چشمه های نور  (روش استقرایی)                                                                 37-33

طرح درس شماره 9 : رنگ های نور   (روش حل مسئله  جان دیویی )                                                42-38

طرح درس شماره 10 : ذر ه بین چیست ؟(روش آزمایشگاهی )                                                         47-43

فصل پنجم وششم:

طرح درس شماره11 : تاریخچه زمین و خاک زندگی بخش(روش اردوی آموزشی )                                    50-47

فصل هفتم:زمین نا آرام

طرح درس شماره 12 : زمین ناآرام ( روش پروژه )                                                                      54-51

طرح درس شماره 13 : زمین لرزه ( روش ایفای نقش )                                                                 58-55

فصل هشتم : جانداران ساده

طرح درس شماره 14 : جانداران ساده، گیاه یا جانور   (روش بارش فکری )                                           62-59

طرح درس شماره 15 : جلبک ها     ( روش دریافت مفاهیم  )                                                        66-63

طرح درس شماره 16 : باکتری ها    (روش برنامه ای خطی )                                                        72-67

طرح درس شماره 17 : قارچها     (روش برنامه ای شاخه ای  )                                                       79-73

فصل نهم :مبارزه ی پنهان

طرح درس شماره 18 : مبارزه پنهان  (روش طرح کارایی تیم )                                                     82-70

طرح درس شماره 19 : راههای دفاع بدن ( روش حل مسئله، مدل جورج پولیا )                                  87-83

طرح درس شماره 20: کمک به دفاع بدن(روش کارت های اصلی )                                               90-88

فصل دهم :دستگاه عصبی واندام ها حسی

طرح درس شماره21 : دستگاه عصبی  (روش یاد سپاری )                                                       94 -91

طرح درس شماره 22 : اندام های حسی دیدن   (روش بازی های تربیتی )                                    98-95

طرح درس شماره 23 : شنیدن  (روش اعضای تیم )                                                             102-99

طرح درس شماره 24 : بو ییدن ، چشیدن ، لمس کردن  (روش تعامل گام به گام )                           105-103

 فصل یاز دهم : انسان و محیط زیست

طرح درس شماره25 : انسان ومحیط زیست     (روش پس ختام )                                             108-106

طرح درس شماره 26 : محیط زیست (روش تخیل هدایت شده )                                               112 -109

طرح درس شماره 27 : جمعیت (روش تلفیقی ، بحث گروهی ،سخنرانی)                                       115-113

طرح درس شماره 28 : آلودگی  (روش مناظره)                                                                   119-116

طرح درس شماره :1

مشخصات :

نام درس : علوم     مقطع : ابتدایی     پایه : پنجم    موضوع درس : ساختمان مواد

تهیه کنندگان : زینب کریمی - زینب سعیدیان

زمان : 40 دقیقه      تعداد دانش آموزان :20 نفر

اهداف:

هدف کلی:

دانش آموزان در این درس با ساختمان مواد آشنا می شوند

هدف های جزیی:

1- خاصیت های ماده را تشخیص دهند

2- مواد جامد مایع را جمع آوری کرده به خواص آنها پی ببرند

3- بدانند که مواد از چه ساخته شده اند

4- علّت خواص متفاوت مواد را درک کنند

هدفهای رفتاری:

1- با چند مثال برخی خاصیت های مواد را بیان کنند (شناختی)

2- مواد مختلف جامد و مایع را جمع آوری نمایند و از هر مورد طی آزمایشی ساختمان آنها را مقایسه کنند   ( مهارتی )

3- به مواد اطراف خود علاقه مند شده و نسبت به شناخت ساختمان آنها کنجکاو گردند ( نگرشی )

4-مولکول را تعریف نمایند ( شناختی )

نکات کلیدی:

خاصیت های مواد – مولکول - ماده

مواد و وسایل مورد نیاز:

قند – لیوان- سرکه – آب - گلاب - شکر – کتاب درسی – کتاب معلم

روشها و راهبردهای انتخابی تدریس :

روش مکاشفه ای

فضا و مدل کلاس :

آزمایشگاه و هر محیط دیگری که شرایط لازم برای انجام دادن فعالیت ها را داشته باشد

راهبرد ایجاد انگیزه :

معلم تصویر عنوان درس که همان شکل ماده ی جیوه می باشد بزرگ کرده و روی تابلو نصب می نماید وازدانش آموزان می خواهد که درباره ی تصویر فکر نمایند و نظرخودشان را ارائه دهند0

ارزشیابی تشخیصی :

1- مواد چند حالت دارند نام ببرید ؟

2- ماده را تعریف کنید؟

3- از مواد چه استفاده هایی در زندگی می شود؟

اجرای مراحل روش:

مرحله اول : بیان موضوع

معلم درمورد موضوع درس توضیحات مختصری می دهد و بیش از هر چیز ، انگیزه های لازم را در فراگیران تقویت  می کند و در مورد نحوه ی فعالیت گروهی ، یک رشته اطّلاعات ارائه می دهد 0

مرحله دوم : تعامل معلم ، دانش آموزان و موضوع

معلم : حالا با توجه به تصویری که در تابلو دیده اید ، نظر خودتان را در گروه ها ارائه داده و در جمع مطرح کنید0

دانش آموزان : با رویت شکل می فهمند که ماده مورد نظر جیوه می باشد

معلم : بچه ها از روی چه فهمیدید که ماده مورد نظر جیوه   می باشد ؟

دانش آموزان : از روی رنگ آن ماده و جنس آن که مایع است .

معلم : با یک آزمایش درگروههای خود نشان دهید که چرا خاصیت های مواد با هم متفاوت می باشد؟

دانش آموزان : سه لیوان خالی آماده می کنند ، در یکی آب ، در دیگری سرکه ی بی رنگ و درسومی گلاب می ریزند و این سه لیوان را بین گروهها تعویض می کنند تا خاصیت مواد بی رنگ را تشخیص دهند0

معلم : بچه ها چگونه خواص این مواد را تشخیص می دهید ؟

دانش آموزان : از روی بو و مزه ، آنها را تشخیص دادیم.ک

معلم : به نظرشما مواد ازچه ساخته شده ا ند؟

دانش آموزان : در گروههای خود به بحث و تبادل نظرمی پردازند و بعضی ازمواد ریز و درشت را با میکروسکوپ و ذرّه بین نگاه میکنند تا به ساختمان مواد پی ببرند

معلم:بچه ها با دیدن اشکال مواد با میکروسکوپ به چه چیزی پی بردید؟

دانش آموزان : ما فهمیدیم که دانه های ریز شکر از ذره های بسیار کوچکتری درست شده است که باچشم دیده نمی شود و با میکروسکوپ آن ها را دیدیم

معلم : به دانه های ریز ، مولکول می گویند و دیدید که مولکول هر ماده با ماده دیگر فرق دارد حالا بگویید علت تفاوت مولکولهای مواد در چیست؟

دانش آموزان : در خاصیت آن مواد است

مرحله سوم : نتیجه گیری

پس از این که مفاهیم. رابطه ها و قوانین با مشارکت فراگیران کشف شد معلم نتایج درس را به طور خلاصه بیان  می کند و دانش آموزان آن را در دفتر خود می نویسند

نتایج درس:

برای شناسایی خاصیت های مواد رنگ ، بو ، حجم و مزه ی آن مواد را تشخیص می دهیم

برای پی بردن به ساختمان مواد از وسیله ی به نام میکروسکوپ استفاده می کنیم

اگر به همه ی مواد بنگریم می فهمیم که مولکول هر ماده با ماده ی دیگر فرق دارد ، به همین علت خاصیت متفاوت دارند

باید از خداوند بزرگ که این همه نعمت های مختلف به ما داده سپاسگزاری کنیم و آنها را در زندگی مورد استفاده قرار دهیم

ارزشیابی پایانی:

1- خاصیت مواد را نام ببرد ؟

2- برای شناسایی مواد از چه خاصیت هاِیی استفاده می کنیم؟

3- مواد از چه ساخته شده اند؟

4- مولکول چیست ؟

5- چرا مواد خاصیت های متفاوت دارند؟

ارائه تکالیف :

الف : تکلیف تمرینی:

1- چند ماده جمع آوری کرده و نام ببرید که از روی رنگ و شکل و حجم شناسایی می شوند؟

2- چند ماده نام ببرید که از روی رنگ و بو و مزه شناسایی می شوند؟

3- در فعالیت کتاب درسی اندازه ماده را با میکروسکوپ مشاهده کنید0

ب : تکلیف بسطی و خلاقیتی:

1- در منزل - ساختمان چند ماده مختلف را با میکروسکوپ مشاهده کرده و در کلاس گزارش دهید.

2- با تهیه ی چند ماده مختلف و مشاهده دقیق آنها راه های تشخیص آنها را مشاهده کرده و به کلاس بیاورید.

طرح درس شماره :2

مشخصات:

نام درس : علوم         مقطع : ابتدایی         پایه : پنجم

موضوع درس : آیا مولکولها حرکت می کنند ؟

تهیه کنندگان : زینب کریمی – زینب سعیدیان

زمان : 40 دقیقه       تعداد دانش آموزان : 20 نفر

اهداف:

هدف کلی :

آشنایی دانش آموزان با حرکت مولکولها در مواد مختلف

هدف های جزئی

1- دانش آموزان حرکت مولکولها را درک کنند 0

2- حرکات مولکولهای جامد و مایع و گاز را بدانند0

3-در خصوص حرکت مولکولها با حالت های مواد آشنا شوند0

هدف های رفتاری :

1- سه حالت مواد یعنی جامد و مایع و گاز را نام ببرند (دانستنی )

2- طی آزمایشی حرکت مولکولهای مواد جامد و مایع و گاز را توضیح دهند (دانستنی)

3- دانش آموز بتواند از روی مدل و با همراهی دوستان گروه خود ، شکل مولکول ماده جامد و حرکت مولکول در یک ماده را به صورت نمایش خلاق نشان دهد (مهارتی)

4- دانش آموز بتواند از هر کدام از انواع حرکات مولکولهای مواد در طبیعت مثالی بزند (مهارتی)

آزمون ورودی :

1- چرا گاز را به راحتی اجسام مایع و جامد نمی توان دید ؟

2- چرا اجسام مایع شکل ثابتی ندارند ؟

3- اگر روزی ببینید کشش مولکولی در تمام اجسام چند برابر شود چه اتفاقی رخ میدهد ؟

فضا و مدل کلاس :

دانش آموزان را برای انجام کار به 4 گروه 5 نفره تقسیم می کنیم ( نام گروهها را جامد و مایع و گازمی گذاریم )

وسایل مورد نیاز :

کتاب درسی - سی دی آموزشی ( آموزش علوم پنجم ابتدایی ) - تخم خاک شیر – عطر – پیاز – خیار - لیوان –قطره چکان – جوهر – بشقاب – روغن – آب – قاشق – خود دانش آموز - کتاب علوم

محیط : کلاس درس – در این مرحله بعد از حضور و غیاب دانش آموزان و دیدن تکلیف درس قبل – درس جدید را شروع می کنیم

روش ها و راهبردهای انتخابی برای تدریس

بدیعه پردازی

ایجاد انگیزه :

گروه بندی را قبل از شروع این جهت انجام می دهیم و در هر گروه سعی می شود که دانش آموزان قوی ، متوسط و ضعیف این درس یکسان بین گروهها تقسیم شود بعد خود گروه تصمیم می گیرد و سر گروه خود را معرفی می کنند.

توسط یک بادکنک که داخل آن را عطر زده ایم و گلهای رنگی ( جامد ، مایع ، گاز ) مشخصات گروهها را برای  گروه بندی ریخته ایم و باد نموده ایم از سرگروه هامی خواهیم که به جلوی تابلو بیایند و هر کدام بادکنک مخصوص خود را بردارند و به گروه خود ببرند . بعد با کمک هر گروه های خود بادکنک را باز کرده نترکانند و نباید با دندان باز شود . بعد از اینکه گل مخصوصه گروه خود را برداشتند و به عنوان نماد گروه خود به سینه سرگروه نصب می شود بعد بچه ها کم کم می گویند : خانم بوی عطر می آید .

معلم : هر که بوی عطر را زودتر احساس کرد دستش را بلند کند و همین طور بچه ها یکی یکی از ردیف های اول تا آخر دستشان را بلند می کنند .

معلم : بچه ها شما در گروه های خود بادکنک پر از عطر خود راباز کرده اید ، پس چرا بوی عطر در کلاس پخش شده است ؟!

دانش آموزان : عطر از درون بادکنکی که باز شده است حرکت کرده و در فضای اتاق پخش می شود.

معلم : بچه ها شما حتما کارتون زیبا و دیدنی سفرهای علمی را دیده اید ، حالا من از شما می خواهم که همگی چشمان خود را ببندید تا من شما را به سفر علمی ببرم - بچه ها حالا احساس کنید که خیلی کوچک شده اید و می خواهید به درون مولکول های مواد بروید

( سوالات زیر از گروهها پرسیده می شود )

و به گروهها فرصت می دهیم با هم بحث کنند و سپس سر گروه برای کلاس توضیح دهد که چه احساسی داشتند

فرض کنیدکه در بین مولکول های یک ماده جامد مثل ( صندلی ، حبه قند در لیوان آب ) هستید چه احساسی دارید ؟!

فرض کنید که در بین مولکول های یک ماده مایع مثل ( شیر ، یک قطره جوهر در آب ) هستید چه احساسی  دارید ؟!

حالا چشمهایتان را باز کنید و خوب گوش بدهید

می خواهیم یک آزمایش انجام دهیم.

در این مرحله معلم آزمایش قطره چکان و جوهر را در آب انجام می دهد و نتایج مشاهدات را بچه ها خودشان گروهی مشورت می کنند و می گویند

( حرکت مولکولهای مایع )

فرض کنید در یک روز تابستان که هوا خیلی گرم است مادر شما برای شما شربت خاکشیر درست کرده است ، آیا شما تا به حال شربت خاکشیر خورده اید ؟ این شربت خوشمزه است و تخم خاکشیر روی لیوان جمع می شود ولی وقتی شربت را با قاشق هم می زنیم تخم خاکشیر در لیوان پخش می شود ولی ازلیوان خارج نمی گردد ، به نظر شما این حالت حرکت مولکولهای کدام ماده می باشد ؟ (مایع)

 حالا همین شربت را در جایخی یخچال گذاشته ایم تا یخ بزند آیا به نظر شما در آن حالت هم به همین خوبی حرکت می کنند ؟! این حالت حرکت مولکولهای کدام ماده می تواند باشد ؟ ( جامد )

اگر همین تخم خاکشیرها را یک روز که هوا خیلی باد دارد در هوا پخش کنیم حرکت آنها به چه صورت می باشد ؟ آیا به راحتی حرکت می کنند و پخش می شوند یا به سختی این کار صورت می گیرد ؟  ( بعد از پاسخهای دانش آموزان آنها خودشان به شکل و حرکت مولکولها در حالتهای مختلف مواد آشنا می شوند ) ( گاز )

در مرحله بعد از خود دانش آموزان استفاده کرده و ( ایفای نقش مولکولها ) را بازی می کنند و شکل مواد را به همراه حرکت آنها بانمایش اجرا می کنند

برای حرکت مولکول های جامد از هفت دانش آموز که دست های خود را محکم گرفته اند استفاده می شود و بدون راهنمایی معلم خود گروهها باید به جواب مورد نظر برسند

برای مولکولهای مایع از شش دانش آموز که به صورت دو گروه سه تایی دست های خود را گرفته اند و حالت حرکت سر خوردن مواد را انجام می دهند استفاده می کنیم و بعد بدون راهنمایی معلم خود به جواب می رسند

برای مولکولهای گاز از پنج دانش آموز استفاده می کنیم که جدا از هم به هر طرفی که می خواهند آزادانه می روند،

بعد سوالهایی را از دانش آموزان می پرسیم و گروهها به ما جواب می دهند تا اینکه خودشان پی ببرند که اینها خود مولکولهای گاز هستند که به راحتی در هوا حرکت می کنند

بعد از زمان مشخص شده برای تفهیم بهتر و پایان کار آموزش و قبل از جمع بندی درس ، سی دی آموزشی پخش می شود

مرحله بعد : سوالهای چهارگزینه ای و کوتاه پاسخ در بین دانش آموزان تقسیم کرده و بعد نمرات گروهی را به صورت نمرات عالی - بسیار خوب - خوب - متوسط و ضعیف ارزیابی می کنیم و همچنین رتبه گروهها را اعلام   می کنیم

سوالهای آزمون :

ارزشیابی :

1- چرا مولکولهای عطر در هوا پراکنده می شوند اما مولکولهای آهن در هوا پراکنده نمی شوند ؟

2- ربایش مولکولی در کدام یک از مواد زیر خیلی کم است ؟

الف ) شیر      ب ) هوا       ج ) انگشتر      د ) آب 

3- چرا مولکولهای خودکار در هوا پخش نمی شوند ؟

4- مواد در کدام یک از حالتهای زیر تعداد و جایی را که اشغال می کنند ثابت است ؟

الف ) گاز ، مایع        ب ) جامد ، گاز                  ج ) جامد ، مایع ، گاز            د ) مایع ، جامد 

5- کدام حالت ماده مثل دانه های زنجیر به هم متصل است ؟

نتایج گروهها :

چک لیستهای سیاهه رفتار :

تکلیف خلاقیتی برای منزل

از دانش آموزان می خواهیم که به محیط اطراف خود نگاه کنند و اگر مشاهداتی راجع به حرکت مولکولهای مواد مختلف دیدند در دفتر علوم خود یادداشت نمایند و در جلسه آینده به کلاس بیاورند

بازی حرکت مولکولها را طوری طراحی کنند که در جلسه آینده سر کلاس اجرا نمایند

طرح درس های دروس دیگر را در ادامه مطلب ببینید.(با اجازه و با تشکر از این دو خواهر محترم)

 (تغییر فیزیکی _ تغییر شیمیایی)

هدف کلی:آشنایی با تغییرات مواد

رئوس مطلب:

1 - مواد تغییر می کنند

2 - تغییرات مواد همیشه به یک صورت نیست

3 - در بعضی از تغییرات خواص مواد تغییر و در بعضی خواص مواد تغییرنمی کنند

4 - تغییرات مواد فیزیکی یا شیمیایی هستند

اهداف جزئِی:

1 - با جمع آوری اطلاعات به برخی از خاصیت های مواد پی ببرند

2 - با مشاهده ی تغییرات مواد ویژگی های آنها را تعیین کنند

3 - با ویژگی های تغییر فیزیکی آشنا شوند

4 - با ویژگی های تغییر شیمیایی آشنا شوند

اهداف رفتاری :

در پایان درس از دانش آموزان انتظار می رود  :

طرح درس سالانه ی درس هنر

سال تحصیلی:92/91

               
موضوع درس:  پیدایش روستاها

روش تدریس:  تدریس به روش بدیعه پردازی

هدف کلی :  آشنایی دانش اموزان با چگونگی پیدایش روستاها

اهداف جزئی :

1- آشنایی با روش کشاورزی در دوران گذشته
2- آشنایی با تغییر روش زندگی انسانها با ترویج کشاورزی
3- آشنایی با حیوانات اهلی و وحشی
 

اهداف رفتاری :

تعداد صفحات : 3