حسين ابن سينا

شيخ الرئيس حسين بن علي بن سينا ، معروف به ابن سينا ، در ماه صفر سال 370

هجري قمري مطابق با 980 ميلادي از پدري بلخي به نام عبدالله ومادري

بخارايي به نام ستاره در قريه اي به نام خورميثن ميان بلخ و بخارا چشم به جهان گشود .

شركت در جلسات بحث از دوران كودكي ، به واسطه ي پدر ، بوعلي را خيلي

زود با مباحث و دانش هاي مختلف زمان خود آشنا ساخت .او تحصيلات مقدماتي

ازجمله ادبيات،قرآن،فقه وحساب رانزد پدر آموخت.

استعداد وي در فراگيري علوم، پدر را برآن داشت تا به توصيه ي استاد وي

ابوعبدالله ابراهيم بن حسي ن ناتلي ، ابن سينا را به جز تعليم و دانش اندوزي به

كار ديگري مشغول نكند و چنين شد كه وي به دليل حافظه ي قوي و نبوغ خود

در ابتداي جواني در علوم مختلف زمان خود از جمله طب مهارت يافت ، به

شكلي كه در 16 سالگي به طبابت پرداخت .

تا آنجا كه پادشاه بخارا ، نوح بن منصور به علت بيماري خود ، وي را به نزد خود

خواست تا او را مداوا نمايد ، ابوعلي سينا بعد از تداوي از نوح تقاضا كرد تا به

كتابخانه ي عظيم دربار ساماني دست يابد و از آن استفاده نمايد اين تقاضا

مورد قبول نوح قرار گرفت . به اين ترتيب وي توانست با استفاده از اين

كتابخانه برعلوم مختلف از جمله حكمت ، منطق و رياضيات تسلط يابد .

وي با وجود پرداختن به كار سياست در دربار منصور، پادشاه ساماني و دستيابي

به مقام وزارت ابوطاهر شمس الدوله ديلمي و نيز درگير شدن با مشكلات ناشي

از كشمكش امرا كه سفرهاي متعدد و حبس چند ماهه وي توسط تاج الملك ،

حاكم همدان ، را به دنبال داشت . بيش از صدهاجلد كتاب وتعداد بسياري

رساله نگاشته كه هريك با توجه به زمان واحوال او به رشته ي تحرير درآمده است .

وقتي دردربار امير بود وآسايش كافي داشت ودسترسي اش به كتب ميسر بود ،

دايره المعارف بزرگ فارسي » يا « الشفا » در طب و ك تاب « قانون » نوشتن كتاب

خود مشغول ميشد كه اوج كمال تفكر قرون وسطي است كه بدان دست يافت «

ودر تاريخ تفكر انساني از تحقيقات معتبر جهان به شمار ميرود .

اما در هنگام سفر فقط يادداشت ها و رساله هاي كوچك مي نوشت . از ميان

تاليفات ابن سينا ، شفا در فلسفه و قانون در طب شهرتي جهاني يافته است .

كتاب شفا در هجده جلد در بخش هاي علوم و فلسفه ، يعني منطق، رياضي ،

طبيعيات والهيات نوشته شده است . شفا امروز نيز همچنان به عنوان يكي از

معتبرترين كتب منطق مطرح است و طبيعيات والهيات آن هنوز مورد توجه

علاقمندان است . كتاب قانون در طب در هفت جلد نيز كه تا قرن ها از مهمترين

كتب طبي به شمار ميرفت ، شامل مطالبي درباره ي قوانين كلي طب ، دواهاي

تركيبي و غير تركيبي وامراض مختلف ميباشد.

ابن سينا درزمينه هاي مختلف علمي نيز اقداماتي ارزنده به عمل آورده است .

او اقليدس را ترجمه كرد ، رصدهاي نجومي را به عمل درآورد و در زمينه ي

حركت ، نيرو ، فضاي بي هوا (خلاء) نور وحرارت تحقيقات ابتكاري داشت .

رساله ي وي درباره ي معادن و مواد معدني تا قرن 13 در اروپا مهم ترين مرجع

« اصل كوه ها » علم زمين شناسي بود . دريكي از كتابهاي او فصلي به نام

ممكن » : وجوددارد كه بسيار جالب توجه است . ابن سينا در اين كتا مينويسد

است كوه ها به دو علت به وجود آمده باشند يكي برآمدن قشر زمين ، چنان كه

درزمين لرزه هاي سخت واقع مي شود وديگر جريان آب كه براي يافتن مجرا ،

سبب حفر دره ها ودرعين حال سبب برجستگي زمين ميشود ، زيرا بعضي از

زمين ها نرم هستند و بعضي سخت ، آب و باد قسمتي را مي برند و قسمتي را

.« باقي مي گذارند . اين است علت برخي از برجستگي هاي زمين

ابن سينا ميگفت افعال و حوادث مستقيماً از خدا بوجود نمي آيدبلكه در نتيجه

ي عمل غايي داخلي تكامل مي يابد .سينا كوشش زياد كرد تا نظريات فلسفي

خود را با عقايد عامه ي مسلمانان وفق دهد . او همه ي قضايا را تنها به روش

عقلي و كاملاً مستقل از قرآن مورد بحث قرار ميداد ،بدين سبب بود كه تا قرن

ها خلافت ها و هيئت هاي حاكم ارتجاعي او را مظهر كفر و الحاد مي دانستند و

سوزاندن كتابهايش از سياستهاي متداول ، طي چند قرن در كشورهاي اسلامي

منطقه بود .

ابن سينا در يك رباعي به اين مسئله پرداخته است :

كفر چو مني گزاف و آسان نبود                  محكم تر از ايمان من ايمان نبود

در دهر چو من يكي و آنهم كافر                پس در همه دهر يك مسلمان نبود

اوبا ارائه ي نظر خود در مورد نحوه ي ارتباط ونسبت بين مفاهيم كلي مثل انسان

، فضيلت و جزئيات حقيقي به يكي از پرسشهاي علماي قرون وسطي كه مدت

هاي طولاني ذهن آن ها را به خود مشغول كرده بود پاسخ داد . تاثير آراي

فلسفي ابن سينا ، همچون آموزه هاي طبي او علاوه بر قلمرو اسلامي ، در اروپا

نيز امري قطعي است . آلبرتوس ماگنوس ، دانشمند آلماني فرقه دو مينيكي (

1200 تا 1280 ميلادي ) نخستين كسي بود كه در غرب تفسير و شرح امعي بر

فلسفه ارسط نوشت به همين دليل اغلب او را پايه گذار اصلي ارسطوگرايي

مسيحي ميدانند . وي كه جهان مسيحيت را با سنت ارسطويي الفت داد ، در

شناخت آثار ارسطو سخت به ابن سينا متكي و معتقد بود .

ابن سينا در سال 428 هجري قمري در همدان درگذشت .