ماري كوري

ماري كوری  در سال 1867 درلهستان متولد شد .

او از كودكي ، مردم را با حافظه ي خارق العاده اش ، شگفت زده ميكرد . ماريا

خواندن را وقتي تنها چهار سالش بود آموخت .پدرش كه يك پروفسور علوم

بود، ابزارهايي را در جعبه اي شيشه اي نگهداري ميكرد ، كه ماري را مجذوب خود مي نمود .

ماري روياي دانشمند شدن را در سر مي پروراند ، اما مي دانست اين كار آسان

نخواهد بود .سالها بعد خانواده ماري خيلي فقير شدند و او در سن 18 سالگي

مجبور شد به عنوان معلم سرخانه مشغول به كار شود و به خواهرش براي درس

خواندن درپاريس كمك مالي كند . بعدها خواهرش نيز او را در تحصيلش ياري كرد .

درآن روزها براي دختران دانشگاهي در لهستان نبود . بنابراين، ماري در سال

1891 وقتي 19 ساله بود، به دانشگاه سوربن در پاريس رفت . او به قدري فقير

بود كه تنها نان و كره ميخورد و چاي مي نوشيد ولباسهاي كهنه اي را كه با خود از

آورده بود ، مي پوشيد.

در آنجا با فيزيكدان جوان فرانسوي به نام پير كوري آشنا شد و اين آشنايي به

ازدواج انجاميد . اوبه پير كوري در انجام آزمايشهاي عملي اش درباره ي

الكتريسيته كمك مي كرد زماني كه اودرسال 1895 درانبار چوبي كوچكي كه

آزمايشگاه او بود شروع به كار كرد نه او و نه هيچ كس ديگر چيزي درباره ي

عنصر شيميايي راديوم نميدانست .اين عنصر هنوز كشف نشده بود .البته يكي از

درآن زمان « هانري بكرل » همكاران پژوهشگر پاريسي فيزيكدان فرانسوي

تشخيص داده بود كه عنصر شيميايي اورانيوم پرتوهايي اسرارآميز نامرئي از

خود مي افشاند .او به طور اتفاقي قطعه اي كوچكي از فلز اورانيوم را برروي

يك صفحه فيلم نور نديده كه در كاغذ سياه پيچيده شده بود ، گذاشته بود . صبح

روز بعد مشاهده كرد كه صفحه ي فيلم درست مثل اين كه نور ديده با شد ، سياه

شده است . بديهي وبد كه عنصر اورانيوم پرتوهايي را از خود ساطع كرده بود

كه از كاغذ سياه گذشته وبرصفحه ي فيلم اثر كرده بود . بكرل اين فرايند را

كه سنگي ست وسياه قيرگون (pitch-blende) دوباره با سنگ معدني موسوم به

است كه از آن اورانيوم به دست مي آيد ، تكرار كرد . اين بار اثري كه سنگ

برروي صفحه ي فيلم گذاشته بود ، حتي از دفعه ي قبلي هم قوي تر بود .

بنابراين مي بايست به غير از عنصر اورانيوم يك عنصر پرتوزاي ديگر هم

درسنگ وجودميداشت . او فرضيه ي خودرا با خانواده ي كوري كه با او دوست

بودند ، مطرح كرد . انها نيز اين رازهيجان انگيز يافتند .

اين چه پرتوهاي نادري بودند كه دراشيايي كه پرتوهاي نوري معمولي از آن

ها عبور نمي كرد نفوذ مي كردند و از ميان آنها مي گذشتند ؟

درآن زمان پير كوري در مدرسه ي فيزيك تدريس ميكرد ولي او تمام وقت

آزاد خود را به كار ميبرد تا به همسرش در آزمايش هايي كه انجام مي داد كمك

كند . رئيس مدرسه ي فيزيك يك انباري مخروبه كنار حياط مدرسه را در

اختيار آنها گذاشت . اين انبار فضايي بود كه آنها مي توانستند بدون هزنيه اي

دريافت كنند و بنابراين آن را قبول كردند قدم بعدي اين بود كه سنگ معدني

سياه را تهيه كنند اگر ميخواستند اقدام به خريد آن كنند خيلي گران تمام ميشد

. آنها به طور كلي اندكي اطلاع يافتند كه دولت اتريش هزاران كيلو از اين

سنگها دارد كه چون اورانيومش را جدا كرده اند ، آن ها را بي ارزش ميدانند .

چون خانواده كوري دنبال اورانيوم نبودند بلكه عنصر ناشناخت ه جديدي را

جستجو ميكردند اين زباله هارا درست همان چيزي يافتند كه به آن نياز داشتند

. ماري و پير كوري اين توده هاي كثيف را با بيل درون ديگهاي بزرگي

ميريختند ، آنها را با مواد شيميايي مخلوط ميكردند وبروي يك اجاق قديمي

چدني حرارت ميدادند .دود سياه ، خفه كننده وبدبوي غليظي كه از

ديگها برميخواست نفس آنها را تقريباً بند مي آورد واشك چشمانشان را سرازير

ميكرد . با رماجعه به يادداشتهاي قطور ازمايشگاهي ماري و پير كوري معلوم

ميشود كه آن دو نفر ازشانزدهم دسامبر 1897 به مطالعه درباره ي پرتو بكرل

يا پرتو اورانيوم پرداختند . در اغاز ، ماري فقط به اين كار مشغول شد ، ولي از

5 فوريه سال 1898 پير هم به او ملحق شد . پير به اندازه گيري ها و بررسي

نتايج پرداخت آن دو نفر عمدتاً شدت پرتوهاي كاني ها ونمكهاي مختلف

اورانيوم و اورانيوم فلزي را اندازه گيري ميكردند . نتيجه ي تجربه هاي زياد

انها اين بود كه تركيبات اورانيوم كمترين راديواكتويته را داشتند راديوكتيويته

بود « پشبلند » ي اورانيوم فلزي از آنها بيشتر بود و كاني اورانيوم كه معروف به

، بيشترين راديواكتيويته راداشت .

اين نتايج نشان ميداد كه احتمالاً پشبلند محتوي عنصري است كه راديواكتيويته

اش خيلي بيشتر از راديواكتيويته ي اورانيوم است . دردوازدهم آوريل 1898

كوري هانظريه ي خود را به آكادمي پاريس گزارش كردند . در چهارم آوريل

شيميدان فرانسوي به جستجوي عنصر ناشناخته ي « لمون » كوريها با همكاري

مزبور پرداختند . نتيجه ي گرانبهاي اين كار پرزحمت وطاقت فرسا، تنها چند

قطره از ماده اي بود كه آنها اين ماده را درلوله هاي آزمايشگاهي نگهداري

ميكردند . براثر اين كارهاي طاقت فرسا در نخستين زمستان ماري كوري دچار

نوعي عفونت والتهاب ريوي شد .او تمام فصل را مريض بود ، ولي پس از

بهبودي ، كار پختن مواد در ديگها را درآزمايشگاه از سر گرفت.

سال پس از آن نخستين دخترش به نام ايرنه متولد شد پي روماري كوري در

pitch ) ماه جولاي همان سال توانستند اين مسئله را انتشار دهند كه سنگ معدن

به غير از عنصر اورانيوم ، دو عنصر پرتوزاي ديگر را نيز در (– blende

خوددارد . نخستين عنصر را به ياد محل توليد وبزرگ شدن ماري كوري كه

ناميدند و دومين عنصر را كه اهميت (polonium) لهستان بوده است ، پولونيوم

به معني پرتوالهام radius زيادي داشت راديوم ناميدند كه از واژه لاتين مي گرفت .

در بيست و ششم دسامبر سال 1898 اعضاي آكادمي علوم پاريس گزارشي تحت

منتشر « درباره ي ماده شديداً راديواكتيوي كه پش بلند وجود دارد » عنوان كردند و

اين روز تاريخ تولد راديوم است .

پيدايش راديوم درميان عناصر راديواكتيو طبيعي تقريباً به فوريت ثابت كرد كه

اين عنصر مناسبترين عنصر راديواكتيو براي بسياري كارهاست به زودي معلوم

شد كه نيمه ي عمر راديوم نسبتاً زياد است ( 1600 سال ) كشف راديو يكي از

پيروزي هاي بنيادي علم است . بررسي هاي انجام شده روي راديوم موجب

دگرگوني هاي اساسي دردانش بشردرباره ي خواص و ساخت ماده شد ومنجر

به شناخت ودستيابي به انرژي اتمي شد . خانواده ي كوري به همراه بكرل به

خاطر كشفي كه پس از آن همه كار طاقت فرسا به آن نائل شدند ، درسال

1903 جايزه ي نوبل (فيزيك ) را از آن خود كردند . و به اين ترتيب توانستند

وامهايي را كه براي كارهاي پژوهشي طولاني خود گرفته بودند، پرداخت كنند.

پير كوري در سال 1906 در 47 سالگي به علت تصادف با اتومبيل درگذشت .

مادام كوري پس از مرك شوهر ش به مطالعات خود ادامه داد و در سال 1910

موفق به تهيه راديوم خالص گرديد . دراين هنگام استاد سوربون و عضو آكادمي

طب شد و در سال 1911 براي دومين بار به دريافت جايزه نوبل نائل شد .

ماري كوري به غير از لينوس اولينگ (برنده جايزه ي نوبل در شيمي درسال

1954 برنده جايزه صلح نوبل در سال 1962 ) تنها انساني است كه دوبار اين جايزه ارزشمند را از آن خود كرده است.

درزمان جنگ جهاني اول ، ماري برروي اشعه  x كار ميكرد

او باورداشت كه آنها ميتوانند دردرمان بيماري هايي مانند سرطان كمك كنند . او هيچ گاه سعي نكرد كه از كشفياتش بر اي مال اندوزي استفاده كند زيرا معتقد به كمك به ديگران بود .

اين واقعيت كه پرتوهاي راديوم ميتوانند بافتهاي زنده ي اندامها را از بين ببرند

به عنوان مهمترين دستاورد كشف كوري ها مشخص گرديد پزشكان

وپژوهشگران علوم پزشكي به زودي دريافتند كه به اين وسيله ميتوانند غده ها

و بافتهاي بدخيم را كه در سرطان وهمچنين بيماري هاي پوستي و غدد ترشحي

بروز ميكنند ، از بين ببرند . بسياري از بيماران سرطاني كه توانسته اند با

موفقيت معالجه شوند واز مرگ نجات يابند ، عمر دوباره و سلامتي خودرا

مرهون تلاشهاي ايثارگرانه وانگيزه ي والاي ا ين دو دانشمند خستگي ناپذير هستند .

مادام كوري در چهارم ژوئيه 1934 يعني بيست و هشت سال بعداز مرگ شوهرش ودرسن 67 سالگي درگذشت.

منبع:150 شخصیت علمی بزرگ