وسایل و ابزار خوشنویسی در خلق یک نوشته ی خوب و زیبا بسیار موثرند. ابزار خوب مشوق هنرمند در ادامه کار اوست و ادامه کار به همراه تمرین و ممارست فراوان در این رشته زیبای هنری سبب پیشرفت فرد و خلق آثاری زیبا خواهد شد.

 ابزار مهم و اصـلی خوشنویسی عبـارتند از:

 قـــــــــلم نی :

اگر قلم خوب تراشيده شود، نوشتن آن آسان مى‌گردد. در تراش قلم، ابتدا روى قلم را بر

مى‌دارند که بهتر است از طرف رويش آن باشد و تا حدى برداشته مى‌شود که به قسمت سخت نزديک پوست قلم برسد. سپس پهلوهاى قلم تراشيده مى‌شود. ميدان قلم نبايد زياد بلند يا کوتاه باشد. بهترين حد به اندازهٔ قطر قلم است. بعد دَم قلم را شکاف کوچکى مى‌دهند که فاق گفته مى‌شود و بعد عمل قط زدن انجام مى‌شود که زدنِ سرقلم است، با زاويهٔ مناسب و توسط فشار دست بر پشت قلمتراش. در قلم‌هاى درشت‌تر پشت قلم نيز برداشته مى‌شود، که اين مرحله قبل از قط زدن انجام مى‌گيرد.

کاغـــــــذ:

هر نوع کاغذى مناسب خوشنويسى نيست. کاغذهاى ناصاف و ناهموار باعث سايش نوک قلم نى مى‌شوند براى خوشنويسى بايد از کاغذهاى نرم و لغزنده مثل کاغذهاى گلاسه و نيمه‌گلاسه استفاده شود. علاوه بر این در این نوع کاغذها به دلیل صاف و لغزنده بودن، قلم بهتر حرکت کرده و مرکب کمتری در کاغذ نفوذ می کند بخصوص هنگام نوشتن کشیده ها. هر چند نوشتن روی این برگه ها ممکن است در ابتدا برای مبتدی ها کمی دشوار باشد اما بسیار مفید و مناسبند.

مــــــــــرکب:

مرکب خوشنويسى، مرکب مخصوصى است که معمولاً بصورت سنتى ساخته مى‌شود و انواع ديگر آن و جوهر خودنويس یا استامپ براى مصرف خوشنويسى مناسب نيستند. مرکب خوشنويسى به دو صورت مايع و خشک وجود دارد. مرکب خشک را تا مدت‌ها مى‌توان نگهدارى کرد. براى استفاده از مرکب خشک ابتدا آن را در مقدار مناسبى آب جوشيده سرد شده حل مى‌کنند. از آب مقطر و گلاب نيز استفاده مى‌شود. بعد از اينکه کاملاً حل شد، به‌وسيلهٔ پارچه‌اى آن را صاف مى‌کنند تا برای نوشتن مهیا گردد.

در نوشتن بیش از همه مرکب مشکی و پس از آن قهوه‌ای کاربرد دارد. برای کارایی بهتر و بیشتر می‌توان چند قطره آب مقطر یا گلاب را به مرکب و لیقه اضافه کرد. اینکار موجب جذب بیشتر مرکب بر روی قلم می‌شود و برای اجرای بهتر حروف کشیده بسیار مؤثر است.

 دوات :

مرکب براى آن که آمادهٔ نوشتن گردد، در ظرفى ريخته مى‌شود بنام دوات. دوات مى‌تواند از جنس شيشه يا پلاستيک يا چينى باشد. دوات نبايد زياد کوچک يا بزرگ باشد. و دهانهٔ آن بايد گشاد و عمق آن تقريباً کم باشد. اين ظرف بايد درى محکم و غيرقابل نفوذ داشته باشد تا مرکب و آب ان خشک نشده و برای استفاده های بعدی آماده بماند.

قــــــــط زن :

قط‌ زن، معمولاً از چوب سخت و استخوان مانند آبنوس و عاج ساخته مى‌شود و اگر از جنس شاخ باشد بهتر است. قط زن بايد صاف و تقريباً سخت باشد. امروزه از ني، کائوچو و نظاير ان استفاده مى‌شود.

لیقـــــــــه:

ليقه مقدارى نخ ابريشم طبيعى يا مصنوعى است، که داخل دوات قرار مى‌دهند و روى آن مرکب مى‌ريزند. ليقه از ريختن مرکب جلوگيرى مى‌کند؛ و خاصيت مهم آن تنظيم مقدار مرکب روى قلم در هنگام نوشتن است. از پنبه و اسفنج براى اين کار نبايد استفاده کرد.

وسایل دیگری نیز درخوشنویسی کاربرد دارند که از این میان می‌توان به‌ابزار زیر اشاره کرد:

 سنگ تیزکن قلمتراش، قلمدان،زیر مشقی از نوع فوم و یا چرمی،مسطره، ابزار به‌هم زدن لیقه و مرکب، قاشق مخصوص آب ریختن در دوات یا قطره چکان